به گزارش پایگاه خبری پیک چاپار: در عصر زیست مترجمان هم روزگار ما ایرانیان، نام فاطمه باغستانی، به عنوان یک بانوی سخت کوش، با تجربه و موفق در زمینه ترجمه گونه های مختلف کتاب و به ویژه کتاب هایی مشهور و کاربردی درباره روانشناسی،مدیریت، کسب و کار،موفقیت، حوزه بانوان و حتی رُمان می درخشد.

مترجم کتاب های ارزنده و پرفروش «48 قانون قدرت»، «33 استراتژی جنگ» و «قوانین طبیعت انسان» از آثار مهم رابرت گرین نویسنده آمریکایی،  در گفتگو با دانیال فتحی لاطران و با پاسخ به چند پرسش کلیدی، از ناگفته ها و چالش های ترجمه در ایران می گوید.

برای اینکه ترجمه روان باشد و تحت اللفظی نشود و مفهوم به درستی منتقل شود، چه باید کرد و نیازمند چه مواردی است؟

این مسئله همیشه مورد بحث بوده و مترجم های جوان و تازه کار پیوسته از من سوال می کنند که اگر زبان مبدأ که انگلیسی باشد را خوب و کامل بدانند آیا مترجم خوبی خواهند شد یا نه. و بیشتر افرادی که به زبان انگلیسی مسلط هستند اینطور فکر می کنند. این درحالیکه است که با دانستن زبان مبدأ تنها پنجاه درصد مسیر ترجمه طی می شود و برای رسیدن به ترجمه کامل، داشتن تسلط کافی به دستور زبان مقصد یعنی زبان و ادبیات فارسی ضروری است.

مترجمی که دستور زبان فارسی و آرایه های ادبی آن را نداند و از دایره واژگان کمی برخوردار باشد، شاید متن انگلیسی را خوب درک کند اما برای برگرداندن آن به زبان فارسی به زحمت زیادی دچار می شود و خواننده فارسی برای فهمیدن مطلب ترجمه شده، مجبور می شود یک پاراگراف از آن متن را بارها و بارها بخواند تا درک درستی از متن کتاب بدست آورد.

جدای از تسلط بر دستور زبان فارسی، ترجمه دارای فنون و شگرد های خاصی است که علاوه بر آموزش آکادمیک، به مرور زمان از طریق تجربه به دست می آید و افراد تنها با دانستن زبان انگلیسی مترجم نمی شوند.

و در ادامه هم یک مترجم خوب باید یک پژوهشگر خوب باشد که برای ترجمه موضوع خاص یک کتاب درباره آن نیز تحقیق کند با بتواند با یک برگردان عالی از آن زبان مطلب را به درستی به ذهن مخاطب منتقل کند.

چرا برای بعضی از کتاب های مشهور خارجی در ایران، چندین مورد ترجمه وجود دارد؟

متأسفانه این اتفاق در کشور ما رخ می دهد به دلیل اینکه ما فاقد قوانین مشخصی برای مترجم یا بهتر بگویم (قانون کپی رایت یا حق انحصاری اثر) هستیم.

هنگامی که یک مترجم باتجربه به همراه یک نشر کاربلد کتابی را ترجمه می کنند و آن کتاب پرفروش می گردد، سایر ناشرین سوداگر برای کسب منفعت بیشتر با زحمتی بسیار کمتر از افراد نخست، با دیجیتالی کردن کتاب و چاپ آن به روش آفست و حذف بخش هایی از ترجمه اصلی برای پایین آمدن قیمت کتاب، به موضوع اصلی اثر نویسنده خارجی و ترجمه روان مترجم کارکشته ایرانی ضربه سهمگینی وارد می کنند و ترجمه مثله شده اثر را روانه بازار می کنند.

در این مورد همچنین خوانندگانی که بهانه پرداخت هزینه کمتر، ترجمه ناقص ارزان تر را خریده اند نیز متضرر می شوند 

آیا مترجمین و ناشران ایرانی از صاحب اثر خارجی برای ترجمه به زبان فارسی برای رعایت اخلاق کسب اجازه می کنند؟

شوربختانه در این زمینه هم به دلیل اینکه قانون خاصی تعریف نشده و ما حتی به خودمان اجازه می دهیم که کتاب نویسنده خارجی را هم که ترجمه می کنیم بدون اجاز او چاپ کنیم و هیچ گونه ارتباط و مکاتبه ای با او در خارج از کشور صورت نمی گیرد. و در مواردی انگشت شمار این ارتباط برقرار می شود.

من خودم پیش از ترجمه با نویسنده های آثار ارتباط گرفتم و پس از توضیح به آن ها این مهم را پذیرفتند و در نهایت پس از کسب اجازه ترجمه را آغاز کردم. ولی اصولا بسیاری از ناشرین چنین چالشی را نمی پذیرند به جهت ترس از اینکه نویسنده خارجی مبلغی را درخواست کند.

و در وهله بعدی هم همانطور که در پاسخ پرسش قبلی اشاره کردم ما در زمینه ترجمه قانون کپی رایت نداریم.

یک نمونه از نویسندگان خارجی که باهاشون ارتباط برقرار کردید و برای ترجمه به زبان فارسی استقبال کردند را نام ببرید.

 ترجمه چندین کتاب در حوزه زنان را انجام داده ام که این آثار را با نشر البرز به چاپ رسانده ام. یکی از این موارد کتاب « راز دختران موفق » بود که با نویسنده این اثر در شبکه اینستاگرام صحبت کردم و او از این کار استقبال کرد و جالبه که در  پیامی در فضای مجازی از اینکه آثارش در ایران منتشر شده ابراز خوشحالی کرده و نام هم برده بودند. ایشان خانم کارا الویل لیبا بودند که هنوز هم با ایشان در ارتباط هستم.

فاطمه باغستانی که تاکنون صد جلد کتاب را ترجمه کرده، با کسب هزاران تجربه باز هم در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران حضور پیدا کرده و در غرفه انتشارات نسل نواندیش چهل جلد کتاب و چند جلد دیگر هم در سایر غرفه های دیگر نمایشگاه 1404 برای عرضه دارد.

پایان گفتگو/